Sunday 23 June 2019

Fresco's in Toscane

Toscane, ik raak er niet uitgekeken. Elke keer vind ik iets verrassends. Vorige week meden we de steden, we hadden geen behoefte aan de drukte. Het was al een heel gedoe op de wegen om Siena en Florence, maar dat deden we ergens voor. We zagen het betoverende klooster San Antimo en de Etruskische sporen in Fiesole.

Sant Antimo, gesticht door Karel de Grote



Op deze plekken was het heerlijk rustig en kon je op je gemak rondkijken en de sfeer voelen.

Fiesole, Amfitheater en Dom

Fiesole. De consistorie in het Fransiscaner klooster



Onderweg lieten we ons verrassen. Dat is niet moeilijk, er staan overal bruine bordjes met verwijzingen naar pieves - Romaanse dorpskerkjes-, uitzichten en abdijen. We kwamen op een plek, zo'n halve kilometer van de weg, waar een pieve was beloofd. Het gebied was een hotel geworden, met een tiental gebouwen, een restaurant en zwembad, een oude oven en het beloofde kerkje. Een prachtige afgelegen plek.

Een ander bordje verwees naar een Maria-klooster. In het dorpje Morocco vinden we een piepklein klooster, keurig verzorgd met bloemen. Ik zag er een non in een kraakhelder bruin en wit habijt en een lichtblauw kraagje. En in de kloostergang waren fresco's te zien.



De in de natte kalk aangebrachte schilderingen zijn altijd fascinerend. Ze zijn op veel plekken te zien, zowel binnen als buiten. Als de kalk is gedroogd zijn de schilderingen een met de muur geworden. Het is een moeilijke techniek, maar niet duur en schilders konden goed laten zien wat ze konden. In de bloeitijd van de Toscaanse stadstaten werd er veel gebouwd. Om de gebouwen te versieren werden kunstenaars uit andere streken aangetrokken. Ze maakten mozaieken, maar al snel werd dat te bewerkelijk gevonden. De fresco-techniek werd ontwikkeld. Er kon alleen in de kalk geschilderd worden als deze nog nat was. Er werden daarom giornata's gemaakt, vakken die in een dag gemaakt konden worden. Om het geheel te kunnen overzien, werd op de eerste pleisterlaag een ondertekening, een sinopie, gemaakt.
Over de fresco-techniek, die opbouw in fases, is veel te vinden in de boekjes. Ik nam het dan
L voor kennisgeving aan. Tot ik eens in Pisa het Sinopia Museum bezocht. Fascinerend om ondertekeningen, in roodbruin, te zien. Interessant ook, omdat de meester eigenlijk altijd de ondertekening maakte, terwijl de fresco's vaak deels door leerlingen werden gemaakt. In de sinopia zag je de hand van de meester, met clair-obscur.
Ik had ze in het museum gezien, daarom herkende ik ze: deze verweerde fresco's buiten bij de omgang van het kloostertje in Morocco, waren grotendeels ondertekeningen! Ik zag tekeningen van paarden en bijbelse taferelen.

Wie de maker is weet ik niet, internet en mijn kunstboeken konden me het niet vertellen. Maar het was prachtig. En hoe langer je keek hoe meer je zag. Een prachtig vrouwengezicht, twee mensen in bed. Kijk!