Monday 15 July 2019

Maria Lassnig, mindful

Het is rustig in het Stedelijk Museum in Amsterdam, bij de eerst overzichtstentoonstelling van de Oostenrijkse Maria Lassnig (1919 - 2014) in Nederland "Ways of being". Ik sta voor "Zelfportret met tekstballon" omdat het schilderij me heeft uitgekozen, zoals onze begeleider zei.. Er komt een familie voorbij van vier vrouwen en een man, van wie drie vrouwen gesluierd. Ze kijken net als ik naar Maria Lassnig. Of het schilderij hen ook heeft uitgekozen, weet ik niet. Zie ik wat zij zien? Ze lezen de titel en zeggen iets tegen elkaar. Ik versta het niet.

We verzamelden in een zaaltje bij de bibliotheek van het Stedelijk. Onze gids, Peter Thissen, is mindfulness-coach en kunsthistoricus. We mediteren en hij vertelt wat we op zaal gaan doen. In het hier en nu zijn bij een schilderij. Gedachten terugbrengen naar nu en voelen wat er met je gebeurt, zonder oordeel.
Toepasselijk, Maria Lassnig schildert Körperbewustseinsbilder, lichaamsbewustzijn. Ze schildert hoe het is om in een lichaam te zitten, hoe ze haar lichaam gewaarwordt. En vanuit het lichaam stond ze in de wereld en het lichaam is ook de oorsprong van het beeld, van kunst. Ze zei zelf dat ze de werkelijkheid vond in de vorm van de door haar bewoonde lichaamsbehuizing. Het gaat om vrouwen(lichamen) vanuit haarzelf gezien en niet, zoals meestal in de schilderkunst, een vrouw gezien door een man. Ik heb vaak nagedacht over hoe je dat aanpakt.
Het zijn geen portretten, je ziet de hersenen naast het hoofd. Een  duidelijke arm en een schetsmatig aangegeven arm.



Niet direct mooi in de klassieke zin. Het werk doet me aan Kokoschka en Schiele denken, bij hen had ik dat ook. Maar zij schilderden het innerlijke wezen van iemand.



Een oog kijkt me indringend aan. Ik loop door de zaal, misschien een ander werk? Nee, ook het babyroze met een beetje blauw trekken me. Ik ga voor het schilderij staan. Na een tijdje kijken zie ik steeds meer. Waar eindigt de roze tekstballon en begint de roze omgeving? Het oog is gekanteld, er zijn twee gezichten achter elkaar. Ik ga op in het schilderij en het kwartier is ineens voorbij. De tijd aanwezige maalstroom aan gedachten was er even niet.

Na afloop vertellen we twee aan twee wat we hebben beleefd.



In een volgende zaal doen we het kijken nog eens. Daar kijk ik naar een aantal beelden met de tittel "Help". Ik zie figuren met opgeheven armen, maar ook herten met geweien. Het lukt me nu sneller om alleen maar te kijken. Een prachtige ervaring.