Kunst van vrouwen uit de jaren 80; lang geleden.

"Ja, en wat is nu de boodschap; het statement tegen mannen?", vraagt een mevrouw me terwijl we kijken naar werk van Dorian Hiethaar. Hiethaar schildert het bos dat ze sinds haar jeugd kent. Nu, zo'n dertig jaar later, schildert ze het nog.
Ik kijk de mevrouw aan. " Nou, Josine de Bruyn Kops kocht in de jaren 80 kunst van vrouwen aan om hen een podium te bieden", begin ik. "Ja, ja, dat is toch achterhaald", zegt een andere mevrouw. Ik haal mijn Ipad tevoorschijn en laat recent werk van Dorian Hiethaar zien. "O, wat mooi", hoor ik. "Kijk hier begon het mee, ze heeft zich verder kunnen ontwikkelen, ziet u wel?"

Vroeg werk van Dorian Hiethaar in Museum Gouda

Recent werk van Dorian Hiethaar. Ze woont in Joppe bij haar lievelingsbos.

Tijdens de rondleiding van een tentoonstelling met impressionisten meld ik wel even dat vrouwen toen niet toegelaten werden op Kunstacademies. Maar goed dan hebben we het over eind 19e eeuw.
Vorige week vertelde Liesbeth Brandt Corstius, voormalig directeur van Museum Arnhem over haar vriendschap met Josine de Bruyn Kops, voormalig directeur van Museum Gouda.
Ze waren studiegenoten en bezochten eind jaren 70 een tentoonstelling van jonge kunstenaars in Parijs. Ze zaten later op een terras en constateerden dat er geen enkele vrouwelijke kunstenaar bij de tentoonstelling was. Ze konden ook niet echt vrouwelijke kunstenaars noemen van wie werk te vinden was in musea.
Ze besloten er iets aan te doen.

Dus toen Josine de Bruyn Kops directeur van Museum Gouda werd, voegde ze de daad bij het woord en kocht kunst van vrouwen aan.

Ik vertel in mijn rondleiding dat Marijke de Goey dertig jaar geleden "Dansend Vierkant" maakte, dat aan de snelweg bij Arnhem staat. Liesbeth Brandt Corstius had haar als jong talent in het lijstje kandidaten opgenomen.

Marijke de Goey's werk bij Arnhem, "Dansend Vierkant".

Er staat nu werk van haar over de hele wereld.

Marlene Dumas behoort tot de top en behoeft geen toelichting.
Bettie van Haaster ontving de Jeanne Oostingprijs 2018; de jury prijst haar ingetogen en fonkelend oevre. Haar kleurenpalet uit haar vroege werk zie je terug in het gelauwerde "Lichaam" uit 2017.

Bettie van Haaster in Museum Gouda

"Lichaam' uit 2017, bekroond met de Jeanne Oostingprijs 2018.

Maria van Elk ging aan de Aki in Enschede studenten begeleiden bij het maken van conceptuele kunst. Stansfield en Hooykaas maakten videokunst van een stromende rivier en bomen, nu maken ze gevelkunst.

Gabriëlle van de Laak maakt prachtige werken, geabstraheerde vrachtschepen in een rivier, 3 dimensionale illusies, nog steeds herkenbaar vanuit het vroege werk.

Spelen met illusie en 3D. Recent werk van Gabriëlle van der Laak

Gabriëlle van der Laak in Museum Gouda

De vrouwen die ik rondleid noteren de namen. "Interessant", zeggen ze. Ik verwijs ze naar een recent artikel in het Financiële Dagblad met de titel: "Daar komen de vrouwen". Toen ik de titel zag dacht ikzelf ook: die zijn er toch al lang?"

Maar toen een werk van Jenny Saville laatst $ 9 miljoen opbracht en het de hoogste prijs voor een kunstwerk van een nog in leven zijnde kunstenares bleek te zijn, begreep ik het: dat idee van een podium van Josine de Bruyn Kops en Liesbeth Brandt Corstius was zo gek nog niet. Pasgeleden bracht "Portrait of an artist" van David Hockney $ 90 miljoen op. De hoogste prijs voor een werk van een nog levende kunstenaar. Daarbij verbleekt de loonkloof tussen vrouwen en mannen.

De tentoonstelling in Museum Gouda bevat vroeg werk van een aantal meesters. Hou ze in de gaten!

Nieuw woord: schilderijtrailer

Veilinghuis Christie's maakte voor de prestigieuze najaarsveiling trailers van schilderijen. "Storytelling", aldus Christie's, slimme marketing, wat mij betreft. Dat heeft kunst toch niet nodig!
Ik weet het: ik schrìjf over kunst. En er zijn films over kunst, magazines, wandelingen langs geschilderde plekken, kunstboekhandels en ga zo maar door.

Sommige mensen vinden dat je een schilderij ervaart door er naar te kijken, dat het gaat om de pure visuele beleving.
Dat is zeker zo. Een beeld kan je grijpen. Het kan je boos maken, verdrietig of vrolijk. Wat werd ik vrolijk van de knipsels van Matisse, ik word rustig van de primaire kleuren van Mondriaan, moeders met kind laten me zelden onberoerd.

Maar voor mij kan de geschiedenis van een schilderij ook belangrijk zijn. Oude schilderijen hebben vaak veel meegemaakt; ze hebben oorlogen of de beeldenstorm overleefd, verstopt, begraven of in een treinwagon. Schilderijen zijn soms een deel van een groter doek , - of meerdere- , ze hebben in de slaapkamer van een koningin gehangen, de afbeelding is nieuw omdat er buiten werd geschilderd of omdat iemand had uitgevonden hoe je perspectief kon schilderen; kunst kan een beweging in gang zetten of is op een bijzondere plek, zoals een concentratiekamp, gemaakt. Soms zie je meer als je dat weet, of je begrijpt het beter. Tenminste, ik wel.

Er blijken dus ook trailers van schilderijen te zijn. Dwdd liet de trailer zien van een zwembadschilderij van David Hockney. Hockney maakt fantastische schilderijen, dat staat voor mij buiten kijf. Hoewel ik zijn latere schilderijen van landschappen in zijn geboortestreek het mooist vind, zijn de schilderijen met zwembaden ook heel mooi.

Hockney aan het werk aan zijn gigantische doeken van het landschap uit zijn jeugd in Groot-Brittanie. Wat een explosie van kleuren! En ook heel warm. Wat een compositie! Een lust voor het oog.

Portrait of an artist (Pool with two figures) van David Hockney uit 1972.  Christie's heeft er een trailer bij gemaakt. Zonder tekst, ze verwachten belangstellenden in 40 landen te bereiken.

Maar een trailer?! Het verhaal erachter, dat van Hockney's liefdesverdriet, de tragiek van de onbereikbare liefde, is heel invoelbaar.
Maar de marketing en de belangen van het veilinghuis, het pitchen van het duurste schilderij van een nog levende schilder, al die humbug eromheen, daar word ik wel een beetje verdrietig van. 80 miljoen dollar was de geschatte opbrengst, dat is voor gewone stervelingen buiten ieder bereik. En de opbrengst overtrof de verwachting: $ 90 miljoen.

Kijk in plaats daarvan liever eens een kwartiertje naar je favoriete schilderij.

Yorkshire was de inspiratie voor dit schilderij. Hockney ging de serie schilderen na de dood van zijn moeder. 

A bigger splash. Brengt je naar een warme zomer in Amerika, met opspattend water. Bommetje!

Ik keek naar Tecla van Rineke Dijkstra. Onbeschrijflijk, zo mooi, daar blijf je naar kijken.