Kunst in de krant

Traditiegetrouw neem ik na vakantie de kranten door. NRC heeft dagelijks een cultuurkatern, die konden niet ongelezen de papierbak in.
Ik constateer dat de ontdekking van een Rembrandt niet echt tot de VS is doorgedrongen (ten minste niet tot het nieuws op tv). Het is een onwaarschijnlijk verhaal. Jan Six had als kind schroom om vriendjes mee naar huis te nemen omdat hij in zo’n deftig huis woonde, waar een Rembrandt hing van zijn verre naamgenoot. Ik las erover in het boek van Geert Mak, de geschiedenis van Amsterdam aan de hand van een familiegeschiedenis. En ik hoorde Jan vertellen over zijn jeugd in de audiotour bij de Hollandse Meesters in de Amsterdamse Hermitage. Later gaat hij bij een veilinghuis werken en wordt vervolgens kunsthandelaar. In een catalogus van de niet-topschilderijen meent hij een Rembrandt te herkennen. Hij kocht het voor zo’n anderhalve ton. En nu, na langdurig onderzoek, is dat bevestigd! Nu heeft hij nog een Rembrandt, het hangt tijdelijk in de Hermitage tegenover zijn geboortehuis aan de Amstel. En hij heeft er boek over geschreven. Ik heb een bezoek gepland aan het Six-huis, het verhaal van de familie Six is nog bijzonderder geworden.
Ik lees dat ook hier ruim aandacht is geweest voor de dood van Philip Roth. Op mijn 17e las voor het eerst een boek van hem, Professor in de begeerte. Iedere pagina was gedompeld in sex. Ik vroeg me als 17 jarige af of het om de vrouwen ging of om hemzelf.
Er waren leuke series over mensen die een schilderij hadden gekocht en van Arnon Grünberg in het Stedelijk. Soms heel herkenbaar al die wederwaardigheden, maar ook grappig dat de  medewerkers hem bij zijn afscheid zeggen dat hij er vaak weinig van begrepen had.
En de prijzen op de kunstveilingen blijven de records breken, ze zijn telkens weer aanleiding voor krantenkoppen.
En er is veel geschreven over 1968, vijftig jaar geleden.
Ook toen waren schilderijen een belegging voor vermogenden. In de jaren 60 was dat een van de aanleidingen om anti-kunst te maken en conceptuele kunst, met installaties die je niet zo boven de bank hangt. NRC kopt met: “Voortaan kon echt alles kunst zijn.” Er komen in het artikel allerlei kunstenaars voorbij, waarvan we werk zagen in San Francisco: Elsworth Kelly, Roy Liechtenstein, de Wall Drawings van Sol LeWitt. Sol LeWitt tekende de verticale, horizontale en diagonale lijnen direct op de muur. Hij zei er zelf over dat de plannen en beslissingen van tevoren zijn gemaakt en dat de uitvoering een routineklus is, die iedereen op elke plek kan uitvoeren. De hand van de meester deed er niet meer toe.

Ook Soll LeWitt

En ook Fountain van Marcel Duchamp wordt genoemd in NRC. Het is nog steeds te zien in SanFrancisco, de eerste readymade, het urinoir dat - al in 1913- niet als kunst herkend werd en bij het oud vuil terecht kwam. En later als revolutionair moment in de kunstgeschiedenis werd gezien.

Kunst werd in de jaren 60 weggegeven, kunstenaars waren niet meer geïnteresseerd in stoffelijke kunst, dematerialization noemde Leppard het.
De jaren 60. Een turbulente tijd met veel geweld. De moord op JFK in 1963. De moord op Martin Luther King in 1968. En twee maanden na Martin Luther King werd Robert Kennedy vermoord in Californië. Ik zag de installatie van Rein Jelle Terpsta in het MoMA in San Francisco. We zagen zijn film en een kaart van de route op de muur en foto’s en filmpjes van mensen die naar de trein kwamen kijken, waarin het lichaam van Robert Kennedy werd vervoerd van New York naar Washington D.C.

The People's View van Rein Jelle Terpstra. Er was beeld vanuit de trein met de vermoorde Robert Kennedy. Terpstra zocht de mensen op die de trein fotografeerden en filmden.

Prachtige beelden van mensen die roerloos een groet brengen, huilen, soms door onherbergzaam terrein lopen om bij de rails te kunnen komen. Een mooi beeld ook van de mode en de auto's toen. Terpsta ging vier jaar van deur tot deur om de foto’s en filmpjes te verzamelen en maakte er een film van. Hij vertelt in NRC dat er vrijwel niets te vinden was in officiële archieven. Na deze moorden versterkten de protesten in de samenleving zich en werden veel kunstenaars radicaler.
Aanleiding voor mij om er meer over te weten komen, zoals kunst vaak voor mij werkt. Nooit geweten dat het een politieke moord was van een Palestijn die tegen het Israël- standpunt van Kennedy was. De dader zit nog steeds gevangen en heeft steeds ontkend.