Marmer!

Lopend over het Piazza dei Miracoli moet ik aan het wit van Mondriaan denken. We zijn in Pisa natuurlijk. Een echt plein der wonderen. Dom, doopkapel, Camposanto en de toren natuurlijk. Beautiful as ever.

Nu staat de koepel van de Dom in de steigers. Het mozaïek was daarom niet te zien.

Eigenlijk mooier dan de vorige keer dat ik hier was. Toen werd de toren ondersteund met steigers en beugels en stonden er rijen kraampjes. We kochten er Pokemon shirts voor de kinderen. Nu heeft de toren geen externe steun meer en zijn de kramen verbannen.
De hoeveelheid marmer overweldigt me op dit middeleeuwse plein. Misschien valt het nog meer op zonder kramen. Gigantische platen marmer. En toch heel elegant.
We gaan er 's ochtendsvroeg naartoe en aan het eind van de middag weer. Wat maakt het zo mooi? Het gras draagt zeker bij. Er ligt een beeld in, een gevallen engel. En het strijklicht als de zon weer gaat schijnen na een plensbui. We scholen ervoor in het Camposanto tussen de Romeinse beelden en sarcofagen.

Het Camposanto , waarvan wordt beweerd dat in het midden grond van Golgotha ligt.

Het marmer in Pisa komt uit Carrara, uit de buurt. Deze schier onuitputtelijke groeve heeft vele beelden opgeleverd.
Prachtig materiaal. Michelangelo haalde het beeld eruit wat er in verborgen was. Hij bevrijdde het.

De Griekse beelden waren helemaal niet wit. Ze waren bont beschilderd en de ogen waren ingelegd. Toen ik dat voor het eerst hoorde, was ik geschokt. De Griekse steden had ik altijd voor me gezien als sereen en statig. Ineens bleken ze schreeuwerig geweest te zijn. Zo ongeveer zoals ik me Las Vegas voorstel. Ik voelde me betrapt.

Het was ook bevrijdend. Het riep me op om mijn eigen smaak te ontwikkelen. Er gebeurde wat kunst ook vaak doet. Je op het verkeerde been zetten..
Een schilderij van een pijp. Ceci n'est pas une pipe zet Magritte erop.
Tja, wat is mooi? De gulden snede, dat is mooi. In de zin van harmonieus. De schilderingen van Raphael zijn mooi. Prachtige mensen, zachte uitdrukkingen. Kunst die laat zien hoe mooi de wereld is, je met het leven verzoent. De Piëta, waar je naar kijkt en je eigen verdriet laat voelen en doorleven is mooi. Je voelt je minder alleen en getroost.

Mooi is ook een hand om een been. Bernini, te zien in de Villa Borghese in Rome. Het is hard marmer en ziet eruit als zachte warme huid.

Mooi is ook wakker geschud worden. Is het geen pijp? Misschien heb ik niet goed gekeken? Of.. Het ontregelt je. Wat dat is, zal voor iedereen anders zijn. Voor de een is het het zwarte vierkant van Malevitch. Dat werd ten toon gesteld als een icoon, in de hoek van de kamer. Wat werd er mee gezegd over godsdienst? Was het de ultieme stap? Na het zwarte vierkant is er niets meer? Misschien. Ik vind het heel bijzonder dat Malevitch erna figuratief ging schilderen. Dus het zwarte vierkant was niet het eindstadium.
Maakt dat het zwarte vierkant mooi? Zoals je monochromen mooi kunt vinden. Of Newman's Who's afraid of red, Yellow and blue, werk waar ik zelf energie van krijg, maar dat zo veel agressie op kan roepen dat iemand het met een mes kapot sneed.

Ik hou vooral van werk dat de overgang is van de ene fase naar de andere. Bart van der Leck met zijn primaire kleuren, waar je toch een figuur in ziet. Een strandbeest van Theo Jansen dat in beweging komt.
De kunst waar de eerste stap in het onbekende werd gezet. Je weet niet waar het naar toe gaat. Iets weglaten terwijl je wel weet dat het beter "lijkt" als je nog een lijn toevoegt.
Het ontroert me. De mens die de onweerstaanbare drang heeft om het onbekende in te gaan. Ik zie dan weer mijn zoon die zijn eerste fruithapje eet. Het mooiste dat ik ooit gezien heb. Ik ben zelf niet zo'n waaghals. Als ik Van der Leck zie voel ik een aanmoediging: doe het maar!